فیلم کوتاه از آن دسته فیلم‌هایی است که بر خلاف نوع سینمایی یا سریال، تاثیر خود را در کوتاه‌ترین زمان ممکن بر روی مخاطب می‌گذارد و یک نتیجه حرفه‌ای را در همان مدت کم به بیننده تحویل می‌دهد. شاید به‌خاطر همین ویژگی باشد که بسیاری از اهالیِ هنر به آن علاقه نشان می‌دهند.

در این مقاله قصد داریم تعداد زیادی از «ایده‌های ناب برای ساخت فیلم کوتاه» را در ژانرهای مختلف به شما معرفی کنیم و مقداری هم در همین مورد اطلاعات کسب کنیم. اگر شما یک فیلم‌ساز هستید یا می‌خواهید برای هدفی که در سر دارید یک فیلم خوب بسازید، به جای درستی آمده‌اید.

بعد از خواندن این مطلب، از مقاله زیر هم دیدن کنید:

 

فیلم کوتاه چیست؟

همان‌طور که از نامش پیداست، به فیلم‌هایی گفته می‌شود که با احتساب تیتراژها، زمانی بین حداقل 2 دقیقه و نهایتاً 40 دقیقه دارند و در همین مدت کم، داستان و یا مفهومی را تلفیق شده در یک ژانر به بیننده عرضه می‌کنند.

جالب است بدانید فیلم کوتاه حتی پیشینه بلندتری از فیلم‌های سینمایی دارد و جزو اولین فیلم‌های ساخته شده در سینما به‌شمار می‌روند. عنوانِ «خروج کارگران از کارخانه» متعلق به اولین فیلم کوتاهِ تاریخِ سینما است.

فیلم‌های کوتاه، در ژانرهای مختلف و موضوعات متعددی ساخته می‌شوند از جمله؛ انتقاد کردن از چیزی، حمایت، پررنگ نشان دادن و یا بحث سرِ مسائل اخلاقی. راستش هزاران موضوع و دلیل می‌توان برای ساخت یک فیلم کوتاه پیدا کرد اما چیزی که در همه‌ی این فیلم‌ها به عنوان یک اصل ضروری و چهارچوبی مهم شناخته می‌شود؛ وجود یک ایده خوب برای فیلم و پیاده‌سازی آن، به بهترین نحو است.

 

ایده‌های عالی برای شروع!

ایده‌ها به مثابه علائمی هستند که سرنخ‌های اولیه را برای شروع یک پروژه به ما می‌دهند، یک ایده خوب، می‌تواند چند خط توضیح راجع به کل داستان باشد که آن را از روش‌های مختلف به‌دست می‌آوریم. با این حساب ایده را می‌توان یک نقشه نامید و رانندگی در مسیر را همان پیاده سازی ایده تفسیر کرد...

عکس‌های این صفحه؛ فتومونتاژهایی هستند که از تصاویر موجود تهیه و سپس ویرایش شده‌اند.

 

بیایید برویم سراغ ایده‌ها:

در دنیایی که زندگی می‌کنیم، به‌راستی احساسات و عواطف به مراتب کمتر از گذشته حس می‌شوند.

آیا می‌توانید با استفاده از گریم‌های کم‌خرج مثل عکس بالا، انسان‌هایی را به تصویر بکشید که مثل ربات رفتار می‌کنند و هنگام مرگ هم نوع‌شان نیز بی‌تفاوت می‌گذرند؟ این فیلم می‌تواند تلنگری باشد تا به مردم بفهمانید که احساسات جزو جدا نشدنیِ جوامع امروزی هستند.

 

اگر اهل ژانر مفهومی هستید و برای فیلمبرداری تایم لپس چنین مکانی را می‌شناسید، این ایده برای شماست. این ایده می‌تواند رشد یک انسان را با پس زمینه چرخش ستارگان نشان دهد، برای شخصیت آن؛ هم می‌توانید از چند بازیگر استفاده کنید و هم می‌توانید با قراردادن فایل تصویری «png» انسان بر روی فیلم به راحتی آن را بسازید. 

 

تصور کنید گیاهان زبان و چشمی بینا داشتند، چند ایده می‌توان از این موضوع استخراج کرد؟

می‌توان ابراز احساسات‌شان را در فیلم بیان کرد! یک میوه دوست دارد خورده شود؟ صدای ابراز شده از درختان هنگام شکستن شاخه‌ها چگونه است؟ در زمستان چه حسی دارند؟ و..

اگر به تکنیک‌های برنامه افترافکت یا حتی پریمیر مسلط هستید یا به هر نحو می‌توانید چنین ویژگی را به گیاهان در فیلم خود الحاق کنید، دست‌به‌کار شده و ابراز احساس این موجودات را در وضعیت‌های مختلفی که با آن‌ها رفتار می‌شود نشان دهید. می‌توانید با مرگ یک گیاه فیلم را به پایان برسانید.

 

این ایده ژانر علمی تخیلی یا تاریخی دارد، داستان آن را اینگونه در نظر بگیرید که شخصی مثلاً یک ژنرال با یک کار نیمه تمام می‌میرد، حال او برگشته تا کار نیمه تمام خود را به اتمام برساند، آیا موفق می‌شود؟

 

 

هر انسانی شخصیت مختص به خود را دارد، همان‌طور که بعضی ارزش خاصی دارند و در کمال احترام با جامعه رفتار می‌کنند، اشخاصی هم هستند که برعکس آن عمل می‌کنند و این یکی از بهترین دلایل برای ساخت یک فیلم انتقادی است که نیاز به آن موج می‌زند... اگر فردی هستید که به جامعه‌ای بهتر اهمیت داده و امکانات ساخت چنین فیلمی را دارید، بهتر است استارت خود را بزنید و انسان‌هایی که در شرایط خاص مثل صف‌ها، استخدام، درمان، حتی در مقام خود و... عدالت را رعایت نمی‌کنند، با ماسک حیوانی مشابه تصویر بالا نشان دهید. شما فقط به چند شخصیت و تعدادی ماسک نیاز دارید که چنین شاه‌کاری را ساخته و عرضه کنید!! فقط فیلتر دادن به فیلم را را در تدوین فراموش نکنید.

 

آیا انسانی درون‌گرا هستید یا دوست دارید بینش‌ها نسبت به دنیا را به چالش بکشید؟ این ایده برای شماست.

محدوده دیدن افراد را در شرایط مختلف، مثل تصویر بالا نشان دهید و بگویید که هر شخص دنیا را به گونه ای می‌بیند که نسبت به آن آگاهی دارد یا حتی در خصوص نگرش‌ها صحبت کنید. این چیزی است که با برنامه‌های جلوه ویژه قابل انجام است، اما اگر پیچیده به نظر می‌رسد، می‌توانید با عدد 6 این فیلم را بسازید، شخصی که از بالا به آن بنگرد عدد 9 را می‌بیند و دیگری 6، این می‌تواند فیلم جذابی باشد که جدال دو فرد را برای اثبات دیده خود به یک‌دیگر را نشان دهد.

 

مقایسه کردن در فیلم، یکی از بهترین روش‌ها جهت نشان دادن بهتر و پررنگ‌تر یک اصل است. آیا می‌توانید زندگی دو کودک را با سبک خاصی مثل تایم‌لپس تا بزرگ شدن‌شان را نشان دهید که یکی‌شان در خانواده‌ای تحصیل کرده و دیگری در کوچه و خیابان بزرگ شده است؟

این نیز ویدئوی جالبی از آب در می‌آید.

 

نظراتی هستند که می‌گویند: انسان‌ها شبیه حیوانات هستند. ما می‌خواهیم ایده‌ای به دست‌تان برسانیم که بتوانید این عجایب فانتزی را برای مخاطبین علاقه‌مند به تصویر بکشید.

می‌توانید با گریم، ماسک یا جلوه‌های ویژه شخصیت‌های نیمه انسان به وجود آورده و رفتارشان را در جامعه به دیده بکشانید.

 

 

وضعیت یک هندزفری، وقتی که یک فرد بدشانس می‌خواهد موسیقی گوش کند...

آیا به بد‌شانسی اعتقاد دارید؟ می‌توانید فیلمی راجع به فرد بدشانسی بسازید که در شرایط مختلفی مثلا تصویر بالا به مسائل پیچیده بر می‌خورد و مدام بد‌شانسی می‌آورد، این فیلم فانتزی و سرگرم کننده، می‌تواند با مرگ فردِ بد‌شانس به اتمام برسد.

 

برسیم به ایده‌ای دیگر، دو لوکیشن مجزا در نظر بگیرید؛ در یک لوکیشن ماجرا عاشقی یک فرد را نشان دهید و در لوکیشن دیگر، رفتار او با عشق خود «مکانی مثل تصویر بالا» برای مثال او دوست ندارد درگیر این عشق بشود، اما آیا موفق خواهد شد؟ نظر خود را به عنوان موفقیت او یا عدم موفقیتش راجع به این ماجرا، در نتیجه فیلم قرار دهید.

---

ایده‌های بِکر و بیشتری لازم دارید؟ پکیج زیر را امتحان کنید:

مثال: سلام و درود، برای شرکت در فراخوان نویسندگی «دوره‌ی دوم» اثرم را....

مثال: نویسنده عزیز؛ مهرداد... سلام و درود، از شرکت شما در این فراخوان سپاس‌گذاریم....

زیبایی و آراستگی را می‌توان بزرگ‌ترین راه برای جذب کردن دانست، یک جمله‌ی خوشنویسی شده بیشتر از آن‌چیزی که فکر می‌کنیم باعث جذب مخاطب می‌شود و تحسین هر بیننده‌ای را بر می‌انگیزد.

در این مقاله کنکاش ما روی همین مساله است، در ادامه قصد داریم تعدادی مفاهیم را بررسی کرده و مستقیماً برویم سراغ آموزش خوشنویسی...

خوشنویسی چیست؟

به مجموعه‌ی زیبا‌نگاری حروف بر اساس اصول و قواعد معین را خوشنویسی می‌گوییم. اگر به گذشته نگاهی بیاندازیم، خوشنویسی را می‌توانیم در کتاب‌های عارفان و شاعران پارسی مثل: مثنوی و معنوی، شاهنامه و رباعیات خیام یا کتاب‌های دینی ببینیم. اکثراً زادگاه خوشنویسی را قسمت خاورمیانه می‌دانند که بعد از مدت‌ها این هنر توسط کتاب‌ها و افراد اهل قلم، به کشورهای دیگر راه یافت و به دلیل زیبایی فراوان آن مورد توجه بسیاری قرار گرفت.

در حال حاظر هر کشوری نوع خوشنویسی مختص به خود را دارد...

انواع سبک خوشنویسی

در این هنر سبک‌های فراوانی از جمله: نسخ، کوفی، نستعلیق و... وجود دارد که در زیر نمونه‌ای از هرکدام می‌بینید.

از بالا سمت راست: ثلث، بالا سمت چپ نستعلیق، زیر آن کوفی و پایین سمت راست نسخ.

ما در این مطلب بیشتر روی خط نستعلیق تمرکز داریم، زیرا هم پیشینه فارسی داشته و هم با زبان ما هم‌آهنگی بیشتری دارد.

ابزار خوشنویسی

مسلماً هر کاری ابزار و لوازم مختص به خود را دارد، در ادامه با تمام ابزارهایی که برای شروع این هنر لازم داریم آشنا خواهیم شد.

قلم 

ما دو نوع قلم داریم، که یکی به «الخطاط» معروف است و دیگری قلم نی، اجرا کردن خط با الخطاط راحتی بیشتری دارد ولی قلم نی سنتی‌تر است به انتخاب خودتان می‌توانید یک نوع را انتخاب کنید.

بهترین و مرغوب‌ترین نوع قلم، «دزفولی» نام دارد که رنگ آن سرخ مایل به قهوه‌ای است و داخل آن متمایل به سفید. یکی از ویژگی‌های قلم نی خوب در این است که؛ پوسیده نباشد، کج نباشد و از قطر مناسبی برخوردار باشد.

مرکب

اگر دوست داشتید با قلم نی کارتان را شروع کنید، نیاز به مرکب و دوات دارید. مرکب نوعی جوهر است که برای خوشنویسی استفاده می‌شود.

بهترین نوع آن مرکبی است که دارای کشش و غلظت کافی بوده و پررنگ باشد. دوات نیز ظرف نگهداری آن است که داخل آن نوعی نخ ابریشمی می‌گذارند تا جوهر زدن به قلم راحت‌تر شود.

زیر مشقی و...

علاوه بر موارد بالا، لازم است زیر مشقی که به تخته شاسی نیز معروف است داشته باشید تا روی آن کاغذ خود را گذاشته و خوشنویسی کنید. بهترین نوع کاغذ همان نوع A4 است. برای بریدن قلم نیز به یک چاقو نیاز دارید.

در صورتی هم که الخطاط خریداری کردید، فقط یک زیر مشقی با کاغذ تهیه کنید...

شروع به کار

اگر دوران مدرسه را یادتان بیآورید، ابتدا معلم نحوه گرفتن قلم را آموزش می‌داد و سپس نقطه‌گذاری و به همین منوال قدم به قدم پیش می‌رفت تا دانش‌آموز کاملاً به مباحث مسلط شود. در ادمه می‌خواهیم تقریباً به همین شکل پیش برویم اما در نظر داشته باشید برای تمرینات هر بخش وقت بیشتری بگذارید چون تمرین یک اصل مهم در یادگیری یک علم است. مطمعناً روزی خواهد رسید که همانند نگارش عادی خوشنویسی می‌کنید و به خود می‌بالید که تمرین‌های‌تان اثر گذار بود...

قدم اول: قلم و زاویه آن

بهترین زاویه برای قلم 60 الی 65 درجه متمایل به سمت راست می‌باشد، به تصویر زیر نگاه کنید:

برای شروع نستعلیق، عادت دادن دست به این زاویه به‌شدت مهم است، برای تمرین، مشابه تصویر بالا سعی کنید در همان زاویه 63 درجه قلم را یک‌بار به کاغذ چسبانده و بلافاصله بردارید. بعد از 50 بار مطمعناً دست‌تان به آن عادت خواهد کرد.

قدم دوم: نقطه گذاری

نقطه در نستعلیق؛ علاوه بر استفاده شدن در حروف، نوعی واحد در اندازه گیری حروف است و باعث تنظیم حروف می‌گردد. شکل کلی نقطه در خوشنویسی مربعی است که روی یکی از زاویه‌هایش خوابیده است. مثل تصویر زیر:

در حقیقت گوشه‌هایش به چهار طرف است. برای کشیدن نقطه؛ ابتدا قلم را با زاویه‌ای که گفتیم، «۶۵ درجه» روی کاغذ قرار می‌دهیم و به سمت راست و پایین می‌کشیم تا جایی که نقطه تشکیل شود. بعد از اینکه تعدادی از این نقطه‌ها بکشید، نحوه اجرای آن دست‌تان می‌آید...

این آموزش قسمتی از دوره 100 صفحه‌ای زیر بود که برای‌تان آماده کردیم. در پکیج زیر، ادامه‌ی آموزشِ خوشنویسی، با جامعیت و ساختار بهتر برای مطالعه قرار گرفته است:

به راستی شعر را می‌توان به عنوان یکی از زیباترین قالب‌های ادبی شناخت که سرودن و خوانده شدن آن می‌تواند با موجی از عواطف؛ خاطرات و حس‌های مختلفِ مخاطب را درگیر یک چهارچوب معنایی کند...

در ادمه می‌خواهیم مفصلاً شعر را بررسی کنیم و با دیدی که نسبت به آن پیدا کردیم، اصول مهمی از آموزه‌های اصلیِ به آن را نیز  قدم به قدم مورد تدریس قرار دهیم.

ابزار اصلی آموزش ما برنامه قافیه یاب «اندرویدی» زیر است که کاربرد بالایی در این حوزه دارد:

«برنامه برای سال 2022 آپدیت شد، با پشتیبانی اندروید 12»

---

---

 

 

شعر چیست؟

به مجموعه‌ای از واژه‌ها، وزن، مصرع، قافیه، بیت و بارِ معنایی، شعر می‌گوییم. شعر به 2 دسته؛ کلاسیک و مدرن تقسیم می‌شود که هر دسته زیر مجموعه‌های مختص به خود را دارد.

اجازه دهید ابتدا شعر را کالبد‌شکافی کنیم تا با اجزای آن آشنا شویم. به تصویر زیر دقت نمایید؛

در قطعه بالا هر بخش با رنگ خاصی مشخص شده است که در ادامه راجع به آن توضیحاتی می‌بینیم.

سبز؛ به نشانه کل شعر است که می‌تواند قطعه، رباعی، قصیده، دوبیتی و... باشد، این شعر مثنوی است.

آبی؛ این رنگ یک مصرع را مشخص می‌کند، کلمات پایانی هر مصرع معمولاً قافیه شناخته می‌شوند.

قرمز؛ همان‌طور که می‌بینیم، از نظر حروف و نطق تقریباً با هم برابرند، به این کلمات که آخر هر مصرع می‌آیند و هنگام خواندن شعر زیبایی خاصی می‌آفرینند قافیه می‌گوییم.

اگر بخواهیم درمورد وزن صحبت کنیم، در ساده‌ترین شکل ممکن به هم‌ترازی و هم‌آهنگی از نظر طول، آهنگ و تن در یک بیت را وزن می‌گوییم. 

 

گونه‌های شعر

طبق آن‌چیزی که قبلاً خواندیم، شعر به دو دسته تقسیم می‌شود.

زیر مجموعه و قالب‌های شعر‌های کلاسیک شامل؛ غزل، قصیده، رباعی، مثنوی، قطعه، مسمّط، ترکیب‏‌بند، ترجیع‏‌بند، مستزاد، تشبیت و فرد می‌شوند. در ادامه توضیحاتی در رابطه با هرکدام از آن‌ها خواهیم خواند.

---

غزل

به ابیاتی بین 4 تا 15 عدد که از نظر وزن «هم‌وزن» و قافیه «هم‌قافیه» با هم برابر باشند غزل می‌گوییم.

بیت اول غزل را «مطلع» و بیت آخر آن را «مقطع غزل» می‌نامیم.

معمولا شاعران موضوعات عارفانه و عاشقانه را در قالب غزل بیان کرده و در بیت آخر خلاصه یا نتیجه‌گیری خود را می‌کنند مثل غزلیات؛ حافظ، مولانا و سعدی.

آرایش شعر:

---------*           -----------*

---------             -----------* 

---

قصیده

به شعر‌هایی که بیش از 15 عدد بیت دارند و از نظر موضوعی؛ پند و حکایت، نصیحت، روایت و وصف را در بر می‌گیرند قصیده می‌گوییم.

الزاماً در این نوع شعر دو مصرع اول با هم هم‌قافیه هستند.

آرایش شعر:

---------*           -----------*

---------             -----------*

---

رباعی

به شعری که شامل دو بیت بوده و همه مصرع‌ها به جز مصرع سوم هم‌قافیه باشند رباعی می‌گوییم.

در مجموعه‌ای از رباعی‌ها هر رباعی یک موضوع را در بر می‌گیرد و رباعی بعدی در مورد یک موضوع دیگر صحبت می‌کند.

آرایش شعر:

وقت است که در بر آشنایی بزنیم / تا بر گل و سبزه تکیه جایی بزنیم

زان پیش که دست و پا فروبندد مرگ / آخر کم از آن که دست و پایی بزنیم

 

---

مثنوی

به مجموعه ابیاتی که هم‌وزن و هم‌قافیه بوده و یک داستان خاصی را روایت می‌کنند مثنوی می‌گوییم، مثل؛ شاه‌نامه فردوسی.

آرایش شعر:

---------*           -----------*

 

---

قطعه

به شعری که حداقل دو بیت داشته باشد و آخر مصرع‌های دوم فقط قافیه داشته باشند. زیاد شنیده‌اید که می‌گویند یک قطعه از فلانی.

آرایش شعر:

---------            -----------*

---------             -----------*

 

---

مسلماً گونه‌های دیگری از شعر کلاسیک داریم، اما قالب اصلی آن‌ها همین موارد بالا بوده و گونه‌های دیگر اغلب منسوخ شده‌اند.

 

شعر مدرن

به مجموعه سبک‌های جدید و دارای ریتم خاص؛ شعر مدرن می‌گوییم. مثل: شعرنو، ترانه، رپ و...

 

شعرنو

این نوع شعر بیشتر حالت نثرِ متوازن دارد تا شعر، اگر به اشعار سهراب سپهری و نیما یوشیج نگاهی بیاندازید متوجه این مساله خواهید شد:

من از نهایت شب حرف می زنم

من از نهایت تاریکی

و از نهایت شب حرف می زنم

همان‌طور که می‌بینید، قافیه و وزن در این ابیات از قاعده خاصی پیروی نمی‌کنند و بیشتر تمرکز شاعر روی حس‌آمیزی و انتقال محتوا می‌باشد.

 

ترانه

خیلی‌ها این دسته را از شعر مجزا می‌دانند اما حقیقتاً تمامی سبک‌های شعر مدرن از شعر کلاسیک قالب می‌گیرند و فقط نوع بیان‌شان تغییر یافته همین. برای مثال؛ رباعیِ ترانه داریم که ساختار آن مشابه رباعی است. حتی رباعی رپ نیز داریم.

کسی که ترانه می‌گوید ترانه سرا نام دارد. ترانه بیشتر حول محور عشق می‌چرخد و زیاد از این قاعده خارج نمی‌شود. ترانه نیز به سبک‌های مختلف مثل: پاپ، کلاسیک «ایران قدیم»، راک و... تقسیم می‌شود که هرکدام می‌توانند نوع بیان، محتوا، ریتم و قالب خود را داشته باشند. برای مثال؛ در راک، سبک ترانه حال با هر قالبی از جمله رباعی، مثنوی و... باشد، بیشتر حول محور خشم و فریاد می‌چرخد و اجرای آن نیز سنگین است.

همچنین بخوانید: ایده برای ترانه سرایی

 

رپ 

رپ نوع ساده و در عین‌حال فوق‌العاده زیبای شعر است. همانند ترانه در سبک‌های مختلف مثل: گنگ، اجتماعی، عشق و... خوانده می‌شود و نسبت به سبک خود محتوای آن تغییر می‌کند. رپر شخصی است که خودش می‌نویسد و خودش می‌خواند. حال می‌تواند برای نوشتن انوع قالب شعر کلاسیک را نیز انتخاب کند، آن‌ها به شعر رپ «تکست | Text» می‌گویند که تکست نیز باز ساختار مختص به خود را دارد مثل: تعداد ورس و تعداد کورس و...

همچنین بخوانید: ایده برای نوشتن تکست رپ

 

چگونه شعر بگوییم؟ 

قبل از هرچیزی اجازه دهید از صحبت‌های بالا یک نتیجه بگیریم.

ما متوجه شدیم: شعر کلاسیک و قالب‌هایش مثل: رباعی و... نوع قدیمی شعر است و شعر مدرن با تغییر محتوا، ساختار و سبک از آن اقتباس شده است.

 

قدم اول: قالب

در ابتدا بهتر است زمینه خود را انتخاب کنید، در کدام مبحث می‌خواهید بنویسید؟ کلاسیک یا مدرن؟ رپ یا ترانه؟ رباعی یا قصیده؟

اگر زمینه را انتخاب کردید، بهتر است قالب آن را در نظر بگیرید تا فراموش نکنید چگونه قافیه‌ها را آرایش کنید.

در صورتی که در مورد انتخاب نوع و قالب نیاز به کمک دارید، بهترین پیشنهاد ما انتخاب ترانه و قالب رباعی است، ترانه را می‌توان تقریباً در سبک‌های مختلف آن مثل؛ پاپ، راک و... خواند و این مزیت خوبی‌ست برای شما.

 

قدم دوم: موضوع

منظور از موضوع، آن عنوانی است که می‌خواهید راجع به آن بنویسید. برای مثال؛ شکست عشقی، عاشق شدن، تنهایی و...

موضوعِ شعر یک چیز کاملاً شخصی است، برای همین شما می‌توانید حتی یک موضوع خاص انتخاب کنید که دارای زیرمجموعه‌های فراوان است و سپس چندین ترانه یا شعر مختلف در آن مورد بنویسید. اگر بخواهیم مثالی هم بزنیم می‌توان موضوع «یار و همسر» را انتخاب کرد. یک ترانه برای عاشقی، یک ترانه برای زندگی حال، یک ترانه برای وصف او و... اما اگر به دنبال روش‌های قاعده‌مند هستید، می‌توانید از مطالبی که در بالا معرفی کردیم دیدن کرده و به‌علاوه‌ی بدست آوردن ایده، دوره‌ی آموزش ایده‌پردازی هنری را نیز بررسی نمایید.

 

قدم سوم: پی‌رنگ

در همه زمینه‌ها ما پی‌رنگ داریم، از معماری گرفته تا حتی برنامه‌های تروریستی!

وای، شاید کمی این موضع عجیب باشد پس بگذارید ابتدا فلسفه پی‌رنگ را بشکافیم:

در زمان قدیم و حتی حال، نقاشان ابتدا یک چهارچوب کلی از طرح خود رسم می‌کردند و سپس از روی آن نقش مورد نظر خود را می‌کشیدند، درست مثل اسکیس زدن در طراحی. به آن طرح کلی پی‌رنگ می‌گفتند و دلیل‌شان از کشیدن آن را در راحتی و سرعت بهتر در اجرا می‌دیدند.

در معماری هم همین موضوع برقرار است، آن‌ها ابتدا نقشه‌کشی می‌کنند و بعد خانه را می‌سازند، در بین تروریست‌ها هم همین منوال برقرار است و اول نقشه می‌کشند.

تجربیات و تحقیقات نشان داده است که پی‌رنگ و نقشه می‌تواند؛ سرعت، دقت، راحتی و خلاقیت را در اجرای چیزی بیشتر کند. حال با این تفاصیل چرا ما از پی‌رنگ استفاده نکنیم؟ بهتر نیست آن را اجرا کنیم؟ ولی چگونه؟

اجزای پی‌رنگ در شعر به اجزای شعر خلاصه می‌شود. برای درک بهتر به جدول زیر نگاهی بیاندازید:

 

قالب	رباعی، غزل، قصیده؟
موضوع	عاشقانه، اجتماعی؟
قاعده ورس Verse و کورس Chorus	«در ادامه خواهیم گفت»
شروع	در ابتدا از چه چیزی گفته شود؟ چه محتوایی در ابتدا باشد؟
اوج	در اوج چه چیزهایی گفته شود؟
پایان	نتیجه ترانه یا شعر ما چه باشد؟

 

پی‌رنگ بالا بیانگر اسکلت شعر است، قالب آن را در قدم اول انتخاب کردیم و موضوعش را نیز در قدم دوم اما دقیقاً معنی اجزای دیگرش چیست؟

 

ورس «Verse»

اگر به یک موسیقی گوش کنید، متوجه می‌شود اشعاری هستند که فقط یکبار خوانده می‌شوند و تداعی‌کننده یک داستان و محتوای خاصی هستند، به این اشعار ورس می‌گوییم که معمولاً هم ابتدای داستان می‌آیند.

 

کورس «Chorus»

در موسیقی اشعاری هستند که بیش از 1 بار خوانده می‌شوند یا به بیانی تکرار می‌شوند، به این اشعار کورس می‌گوییم که در واقع محتوای کلی شعر را به مخاطب می‌رسانند و پیام شعر را می‌گویند.

 

شروع، اوج و پایان؟

یک اثر خوب شامل شروعی آرام، اوج احساسی و نتیجه کلی است.

مخاطب از این‌که با اول شعر گرم شود، در اوج یک‌سری از احساساتش شکوفا شوند و با پایان نتیجه‌اش را بگیرد، عاشق آن قطعه می‌شود. بنابر‌این سعی کنید مثلا اگر از قصه عاشقی‌تان می‌نویسید، در ابتدا شرح تنهایی‌تان را بنویسید، در اوج از نحوه عاشق شدن‌تان آن هم با احساسات و در نتیجه از باهم بودن‌تان یا ترس از تنهایی. این خیلی زیباست.

 

قاعده کلی چیست؟

راستی یادمان رفت درباره استفاده از کورس و ورس توضیحاتی بدهیم. اگر ورس را A  بنامیم و کورس را B می‌توانیم قاعده کلیِ بیشتر شعر‌ها را این‌گونه نشان دهیم: ABAB یعنی ورس اول و کورس و ورس دوم و کورس. اما باز هم این قاعده از دسته‌بندی خاصی پیروی نمی‌کند و شما می‌توانید از خلاقیت خود در این مورد استفاده کنید.

 

قدم چهارم: شروع

در قدم سوم شاید توضیحات زیادی دادیم ولی همه‌ی این توضیحات به نفع خود شماست، سعی کنید دقت بیشتری روی‌شان بگذارید تا پیشرفت بیشتری نیز داشته باشید. هرچه کیفیت کاری شاعران و ترانه‌سرایان فارسی زبان بیشتر شود، ما بیشتر به خود می‌بالیم که در هنر و ادبیات جهان، شاعران فارسی حرف اول را بزنند.

بسیار خوب بیایید شروع کنیم. در این قدم ما یک پی‌رنگ داریم که نقشه را به ما می‌دهد، فقط کافی‌ست قسمت اول آن را عملی کنیم و سپس به قسمت‌های دیگر برویم. اگر برای‌تان سوال شده که چند بیت برای هر قسمت کافی‌ست؟ می‌بایست این را بگوییم که حداقل «8» و حداکثر «14» بیت برای هر بخش کافی‌ست و پس از آن سعی کنید کورس را بیاورید تا ذهن مخاطب استراحت کند.

 

از کجا شروع کنم؟

همیشه مصرع اول دغدغه ذهنی ما می‌شود که واقعاً از کجا شروع کنیم؟ راستش حق هم داریم چون مصرع اول استارت اول است...

برای شروع می‌توانید از کلمات؛ وقتی، من، تو، چه، کجا، خبر و... استفاده کنید. این کلمات برای شروع محبوبت بالایی دارند.

 

وزن

هر موقع که با چند شاعر تازه‌کار مصاحبه می‌کنیم و از آن‌ها می‌پرسیم نظرت راجع به اعمال وزن در شعر چیست؟ بیشترشان یا می‌گویند: اوه، خدای من. یا: یه مساله سختیه.

وزن در حقیقت یک اصلِ وابسته به کلمه و لحن است و دلیل برابری مصرع‌ها در شعر است. اگر می‌خواهید اعمال آن ساده شود، ابتدا بیایید تعیین کنید که هر مصرع از چند کلمه تشکیل شود؟ ما می‌گوییم سعی کنید از 5 کلمه استفاده کنید اما بعضی شعرهایی هم هستند که از 7 و 9 کلمه هم استفاده کرده‌اند. این تعداد کلمات در مصرع چیزی شبیه به پارک دوبل کردن ماشین هستند، اگر کمی کمتر یا بیشتر شوند، لحن ترانه متفاوت می‌شود. نه این‌که بدتر یا خوب‌تر شوند. منظور این است که حالت آن فرق می‌کند. در نتیجه اعمال وزن در 5 کلمه ساده‌تر است.

 

قافیه

در اول مقاله توضیحاتی در مورد قافیه دادیم که در آخر هر مصرع می‌آیند و به جملات معنی شعر می‌دهند. در واقع اگر قافیه وجود نداشت شعری هم وجود نداشت پس روی این موضوع مقداری حساس‌تر باشید. در صورتی که 5 کلمه را در مصرع انتخاب کرده باشید، کلمه 5 یا دو کلمه آخر هر مصرع‌تان قافیه هستند.

برای استفاده از قافیه ما می‌بایست دو مصراع را با هم مرتبط کنیم، ابتدا به بیت زیر توجه کنید:

یه مسیره او منم و پاهام، واسه شروع نشی مردد

جاده خاکی داره هر جایی، ولی باید بریش مرتب

در بیت بالا، مصرع‌ها 10 کلمه‌ای هستند، و شاعر سعی کرده مصرع پایین را با کلمه «مرتب» به مصرع بالا ربط بدهد. با توجه به این مثال؛ شما مصرع اول‌تان را با هر قافیه‌ای که دل‌تان خواست بنویسید و سعی کنید برای مصراع دوم وقت بگذارید تا با آن هم‌آهنگ شود. راستش پیدا کردن قافیه هم‌وزن، کاری است که وقت و انرژی بالایی از ما می‌گیرد و همین باعث دیرتر تمام کردن ترانه می‌شود. ما به ابزاری سریع نیاز داریم که با دادن حروف قافیه به ما تعداد بالایی قافیه سفارشی تحویل دهد تا به راحتی یکی از آن‌ها را انتخاب کنیم، اپلیکیشن «اندرویدی» زیر که قافیه‌یاب نام دارد برای همین کار ساخته شده تا سرعت و دقت ما را در امر پیدا کردن قافیه افزایش دهد. پیشنهاد می‌شود حتماً آن را داشته باشید.

---

من یه حرف تازه ام توی جمله زمونه / توی این چند روز دنیا یکی میره یکی میمونه

من یه شعر تازه‌ام توی دفتر زمونه/توی این دوروز دنیا همه می‌رن، کی می‌مونه؟

این کتاب با آموزش دو تکنیک ابداعی و نوین ایده‌پردازی، نحوه برنده بودن را عملاً به شما آموزش می‌دهد.

در واقع اگر بخواهیم در عصر حاظر به بقا ادامه دهیم باید خدمات، محصولات و کسب و کار نوآورانه داشته باشیم که این امر با دانستن روش و اصول ایده‌پردازی صورت می‌گیرد.

علاوه بر موارد بالا، تعدادی نکته و اصل هم به طور مفصل در کتاب بررسی شده است.

مشخصات

نویسنده؛ مهرداد جیرانی کمالی

تعداد صفحات؛ ۱۷

زبان؛ فارسی

حجم؛ 1.5 مگابایت

فرمت؛ PDF

---