خیلی از ما، در مواقع بی‌کاری دوست داریم بنویسیم یا داستان‌های نیمه‌کاره خود را تکمیل کنیم. علاوه بر این؛ ممکن است بخواهیم به طور جدی و حرفه‌ای نویسندگی را شروع کرده و چند اثر جذاب از خود بجای بگذاریم. بسیار خوب؛ بنابراین بیایید شروع کنیم تا قدرت قلم خود را گسترش داده و این مسیر را به بهترین شکل ممکن آغاز نماییم.
مارک توین - Mark Twain نویسنده‌ی معاصر آمریکایی میگوید:
راز پیشرفت کردن در شروع کردن است!
حال در این مطلب، قصد داریم قدم‌های شروع تا انتهای پروژه‌ی نویسندگی را بررسی کرده و مباحث مهمی از این فرایند جذاب را خدمت‌تان شرح دهیم. این قدم‌ها چه هستند؟
قدم اول، ایده
ایده به معنای فکرِ بِکر یا اندیشه‌ای برای عملی کردن چیزی است. در حیطه نویسندگی و بخش داستان و رمان، ایده‌ها کمی جالب‌تر و جذاب‌تر میشوند زیرا تصور، فضاسازی، شخصیت‌سازی و به طور کل سناریوچینی همه و همه در ذهن ساخته میشوند و این تنوع فکری برای ایده پرداز بسیار لذت‌بخش و جالب است، هرچند انرژی ذهنی بالایی در این عمل مصرف میشود اما به لذت‌اش می‌ارزد. گذشته از تعریف و وصفِ این‌کار، ایده‌ی داستان از روش‌های مختلفی به دست می‌آید گاهی زیر دوش حمام یا هنگام مسواک زدن گاهی هم با تحت تاثیر قرار گرفتن! مورد آخر روش خوبی برای بدست آوردن ایده است و اینجا درمورد آن صحبت میکنیم. ابتدا چند عکس مفهومی را نگاه میکنیم سپس سعی میکنیم یک سرگذشت یا داستان درمورد آن بسازیم (بدون در نظر گرفتن واقعیت تصویر) برای درک بهتر این موضوع لطفاً سری به این لینک بزنید: (ایده پردازی برای نوشتن همانطور که مشاهده شد از این رویه میتوانیم به ایده برسیم. اگر به دنبال تعداد زیادی از این ایده‌های ناب هستید، (پکیج) زیر برای شما ساخته شده است:
توسعه ایده
این مرحله بسیار حائز اهمیت بوده و رسیدگی به آن باعث بدست آوردن نقشه کلی داستان میشود. به بیان بهتر؛ در این مرحله ما برای ایده‌ای که در قدم اول بدست آوردیم، شخصیت‌های بیشتر، فضا و مکان‌ها، زمان و اتفاقات کلی را در قالب یک نقشه ثبت میکنیم تا هنگام شروع از آنها استفاده کرده و به داستان خود پروبال بدهیم. راه حل این است که؛ مثلا تعیین کنیم داستان در چه مکان‌ها و چه زمان‌هایی اتفاق می‌افتد، چند نفر با چه جنسیت و شخصیت اخلاقی و کلا نوع موجودیت در این مکان‌ها و زمان‌ها نقش بازی میکنند، و در نهایت نحوه شروع، اوج و پایان داستان چگونه باشد و در این میان چه اتفاقاتی قرار است برای این اعضا بیفتد؟! این (پی رنگ) نام دارد. نکاتی که باعث حرفه‌ای شدن داستان ما میشود، وجود؛ قهرمان، قسمت اوج و نتیجه‌گیری و همچنین تنوع مکان و افراد است. بهترین مثال؛ انیمیشن (باب‌اسفنجی) است که تنوع شخصیتی از مهربان تا مغرور و خسیس در آن حضور داشته که در مکان‌های خاص با اتفاقات چالش‌برانگیز در حضور شخصیت اول، بازی میکنند.
شروع
حال که نقشه آماده شد و حاظریم کار را شروع کنیم، بهتر است به یک‌سری نکته که در ادامه می‌آید، واقف باشیم.
۱-نگارش صحیح
منظور از این تیتر، رعایت؛ املای صحیح واژه‌ها، استفاده از علائم مکث، نقطه و پرانتز و از همه مهم‌تر نیم‌فاصه است.
اعمال این مسائل باعث روان‌تر خواندن شدن متن میشود، نیم‌فاصله‌ها کلمات را زیبا‌تر میکنند. علاوه بر موارد بالا، جمله بندی صحیح، لحن مناسب و واژه‌گزینی هم قابل توجه هستند.
جمله‌ها بهتر است دارای توازن باشند، برای مثال هنگامی که در جمله‌ی قبلی از کلمه (راجع به) استفاده نمودیم و حال لازم است دوباره در همین جمله هم استفاده شود، میتوانیم از کلمه‌ی (در مورد) بجای آن استفاده نماییم تا تکررِ واژه باعث یک‌نواختی پاراگراف‌ها نشود.
لحن‌ها هم رنگ و بوی خاصی دارند، بخصوص اگر برای داستان خود (راوی) انتخاب کرده باشیم لازم است لحن او را تعیین کنیم، مثلا حماسی صحبت کند یا طنزگونه؟ این مورد بستگی به فضای کلی متن دارد.
واژه گزینی هم به معنای استفاده اصولی از واژه‌گان برای تولید یک لحن خاص است.
۲-قراردادن گفتگو
بد نیست گاهی شخصیت‌های داستان‌مان با هم صحبت کنند! این‌گونه داستان زیبا‌تر میشود. برای مثال اجازه دهید یک تکه گفتگو را با هم مرور کنیم؛
+آهای، پسرک چَموش، چرا زمین ما رو به این روز در آوردی؟-چون دلم می‌خواد!!+الان حساب‌تو می‌رسم، وای‌سا ببینم...
آن‌چیزی که در گفتگوی بالا دیدیم، عدم نگارش حالات شخصیت‌ها بود! به بیانی؛ نویسنده به شکلی گفتگو را نگاشته است که از لحن صحبت کاراکتر، حالت‌اش مشخص شود.
بنابراین خوب است در گفتگو‌ها با لحن‌ها حس و حال را به مخاطب منتقل کنیم! و از توصیف و تشبیه پرهیز نماییم.
3- پروبال دادن
تصور کنید؛ بعد از یک ساعت نوشتن حال دیگر چیزی به فکرمان نمی‌رسد تا داستان را ادامه دهیم یا چیزی که از این به بعد می‌نویسیم (تودل‌برو) نیست! در این هنگام یک سوال ساده می‌تواند یاری‌مان دهد تا متن‌مان را توسعه دهیم.
از خود بپرسید؛ (چه می‌شد اگر.....می‌شد؟) پاسخ به این پرسش ادامه دادن به داستان را راحت‌تر میکند، مثلا؛ چه می‌شد اگر ثریا شب دیر‌تر به خانه می‌رفت؟ بسیار خوب دلیل آن را می‌یابیم و شروع به نگارش میکنیم.
تصحیح
پس از اینکه داستان ما تکمیل شد، نیاز به تحلیل شدن و مورد نقد قرار گرفتن دارد زیرا در این صورت است که اشکالات آن آشکار میشود. برای تصحیح کردن ابتدا متن را یک‌بار می‌خوانیم و هر غلط املائی که دیدیم رفع میکنیم.
برای تحلیل یک‌بار دیگر متن را خوانده و پس از هر پاراگراف از خود می‌پرسیم؛ آیا این قسمت جذاب شده؟ چگونه بهتر‌ش کنم؟ این سوالات را صادقانه پاسخ می‌دهیم و عملاً اگر پاسخ منطقی یافتیم آن را روی داستان اعمال میکنیم.
در نهایت داستان نیاز به نقد شدن دارد، پس آن را برای افرادی که اعتماد داریم یا به طور کلی کسانی که می‌توانند بدون محابا نظر خود را درمورد متن‌مان بگویند می‌فرستیم تا از نظر ایشان هم نقاط ضعف و قوت متن آشکار شود.
انتشار
شاید بخواهیم داستان خود را به صورت pdf منتشر کنیم، به اپلیکیشن تبدیل کرده یا چاپ کنیم، اینجا راجع به این‌کار اطلاعاتی کسب میکنیم.
درمورد چاپ کتاب، امروزه ناشرین همه کار را برای ما انجام می‌دهند فقط کافیست متن خود را به آنها بدهیم تا هم برای‌مان تایپ و هم جلد آن را طراحی کنند. اما برای انتشار الکترونیک در فضای اینترنت یا تبدیل اثر به اپلیکیشن نیاز به انجام کارهای خاصی داریم که در ادامه مرورشان میکنیم.
تایپ
اگر داستان را به صورت دستی نوشته باشیم، بایستی آن را به متن تایپ شده تبدیل کنیم!
در صورتی که خط‌مان خوب باشد، میتوانیم با کمک‌گرفتن از نرمافزارهای (متن‌یار) تبدیل عکس به نوشته این‌کار را انجام دهیم اما اگر این‌طور نیست میتوانیم این وظیفه را به یک تایپیست محول کرده و یا خودمان انجامش دهیم.
برای شروع کافیست وارد نرم‌افزار (Microsoft Word) شویم، فونت و سایز را مشخص و تایپ را شروع کنیم.
اگر قصد داشتید داستان‌های خود را به‌صورت یک اپلیکیشن حرفه‌ای ساخته و کاملاً مدرن «بدون حتی یک خط کد نویسی» نشر آثار خود را انجام دهید، پیشنهاد ما استفاده از اپلیکیشنِ (کتاب‌ساز هوشمند) است که برای اندروید ساخته شده است.
صفحه‌آرایی
صفحه‌آرایی یعنی تنظیم استاندارد و خلاقانه متن‌ها در صفحات.
برای این‌کار میتوانیم با استفاده از منوی (Page Layout) نرم‌افزار وُرد تنظیماتی مثل؛ اندازه برگه، شماره صفحه، هدر/فوتر و موارد مربوطه را بر روی متن خود اعمال کنیم.
در تصویر زیر منوهای Word قابل مشاهده هستند.
- از قسمت (Home) میتوان اندازه متن، رنگ، فونت، چینش و... را بر روی متون اعمال کرد.
- در بخش (Insert) میتوانید تصاویر، جداول، سربرگ و هرآنچه در یک فایل ورد قابل مشاهده است را وارد اثر خود کنید مثل جلد کتاب.
- توسط بخش (Page Layout) امکاناتی برای سفارشی کردن اندازه صفحه، رنگ‌ها، گزینش Theme، و صفحه‌آرایی حرفه‌ای وجود دارد.
- با استفاده از منوی (References) قابلیت‌هایی جهت رفرنس کردن و منبع‌دهی کلمات قرار گرفته است، برای مثال؛ اگر کلمه‌ی خاصی در اثر خود استفاده کرده‌اید که لازم است خواننده از آن اطلاع یابید، میتوانید یک رفرنس به آن بدهید تا اتوماتیک در زیرِ همان صفحه یک زیرنویسِ کوچک قرار داده شده و توضیحات خود را در رابطه با آن کلمه بنویسید.
- بخش (Milings) مرتبط به نامه‌نگاری بوده و میتوان امکانات جذابی جهت ارسال ایمیل گروهی به افراد را در این بخش مشاهده کرد، گفتی است که؛ استفاده از آن نیاز به برنامه‌ی Outlook مایکروسافت کمپانی دارد.
- در بخش (Review) امکاناتی جهت؛ کامنت کردن بخش‌های ورد برایب کار تیمی بر روی یک اثر، گرفتن اشکالات، جایگزینی کلمات و به‌طور کلی بازبینی متون قرار گرفته است که 90% امکانات آن بیشتر برای متون انگلیسی به کار می‌رود زیرا زبان فارسی به‌طور کامل توسط مایکروسافت ورد پشتیبانی نمی‌شود.
- نهایتاً در قسمت (View) نیز میتوانید؛ خطوط راهنما، نحوه نمایش متون و صفحات را تنظیم کنید تا کارتان بر روی اثر راحت‌تر گردد، به‌ویژه در صفحه‌آرایی مجلات، انواع روش‌های مشاهده صفحات می‌تواند نتیجه خروجی را جذاب‌تر نماید.
اگر حس می‌کنید بهتر است صفحه‌آرایی را به یک فرد ماهر بسپارید، کارشناسان تیمِ نویسندگی برای شما (صفحه آرایی) و (ویرایش) را انجام خواهند داد. همچنین برای انتخاب یک فونت جذاب، میتوانید از مقاله‌ی تخصصی (بهترین فونت‌ها) دیدن فرمایید.
طراحی جلد و گرافیک
طراحی جلد کتاب از مهم‌ترین قسمت‌های تکمیل کتاب است زیرا برخی مخاطبان به‌خاطر زیبایی جلد به سمت آن جذب میشوند. تصاویر داخلی هم اهمیت بالایی در جذاب‌تر کردن داستان دارند زیرا مخاطبان را هنگام مطالعه درگیر و غرق در صحنه‌ها میکنند که نتیجه آن بالا رفتن اعتبار و محبوبیت کتاب در میان افراد است.
این مورد را می‌بایست در نظر داشت که هنرِ طراحی مربوط به رشته گرافیک بوده و برای گرفتن یک نتیجه عالی، باید از متخصصان این علم بهره جست. در حال حاظر، نرم‌افزارهایی برای طراحی جلد کتاب وجود دارند که میتوانید با استفاده از آنها با سلیقه‌ی شخصی خود جلد مناسبی تهیه کنید. همچنین در صورتی که نیاز به یک کارشناس در حوزه تصویر سازی و طراحی جلد، پوستر، لوگو و... داشتید میتوانید خدمات ما را امتحان کنید.
بررسی و خروجی
پس از اینکه داستان کاملاً آماده انتشار شد، لازم است از جنبه اشکالات بررسی شود، همانند بخش (تصحیح) متن خود را چند بار مرور کرده و غلط‌ها را برطرف میکنیم.
در نهایت از فایل خود خروجی PDF تهیه می‌نماییم. برای خروجی از منوی Save As ورد میتوان فرمت پی‌دی‌اف را انتخاب کرد.
همچنین بخوانید: ارسال داستان برای انتشار در سایت.
انتشار
برای انتشار کتاب به صورت الکترونیکی نیاز به ناشرین دیجیتال داریم تا فایل PDF داستان‌مان را در سایت خود برای کاربران منتشر کنند. سایت‌هایی مثل؛ (تک‌بوک) (وین‌کت) و (کتابِ سبز) مکان‌های مناسبی برای آپلود کتاب هستند که میتوانیم با ورود به آنها و درخواست انتشار به‌صورت کاملا رایگان این‌کار را صورت دهیم.
سایت‌ها دیگری مثل کتاب‌راه، طاقچه، فیدیبو و... قابلیت فروش کتاب را به ما می‌دهد اما قبل انتشار کتاب‌مان از ما مجوز وزارت ارشادی که برای اثر خود گرفه‌ایم را درخواست میکنند تا همه چیز قانونی باشد. این‌کار نیاز به استفاده از ناشرین دارد و می‌تواند هزینه‌های‌تان را مقداری افزایش دهد. اما برای انتشار کتاب به‌صورت اپلیکیشن؛ نیازی به مجوز وزارت ارشاد نیست. پلتفرم‌هایی مثل؛ کافه‌بازار یا مایکت، می‌توانند اپلیکیشن شما را به راحتی به‌فروش برسانند، شما این امکان را دارید با استفاده از کتاب‌ساز هوشمند اندرویدی، یک اپلیکیشن حرفه‌ای طراحی کرده و سپس با ثبت‌نام در پنل توسعه‌دهندگانِ پلتفرم‌های مذکور، اپلیکیشن خود را آپلود کرده و درخواست انتشار بدهید. در این فرایند اپلیکیشن شما کاملاً قانونی توسط شرکت‌های مذکور مجوزهای لازمه را اخذ کرده در دسترس مخاطبان‌تان قرار می‌گیرد.
گفتی است که؛ شما همچنین میتوانید، در آیدی‌پی ثبت‌نام کرده و برای تمامی آثار خود یک فروشگاه آنلاین (محصول فیزیکی، فایل و حتی خدمات)، به رایگان تاسیس کنید تا مستقیماً و بدون واسطه آثار خود را به‌فروش برسانید، از جنبه حمایت و ساپورت نیز میتوانید بر روی تیم ما حساب کنید، ما کمک‌تان میکنیم فروشگاه خود را به مخاطبان گسترده‌ای نشان داده و فروش جذابی را تجربه کنید.
نتیجه‌گیری
طبیعتاً نگارش و تا انتشار یک داستان مراحل پیچیده‌تری دارد اما در این مطلب سعی شد تا جای ممکن این فرایند شفاف سازی شود. برای یادگیریِ نویسندگی خلاق، میتوانید از دوره‌ی شگفت‌انگیز زیر استفاده کنید:
